شهر اصفهان از دوران قبل از اسلام و حتی شاید پیش از پیدایش تمدن‌های مهم در ایران، محلی مناسب برای سکونت انسان‌ها بوده است. شهر اصفهان فعلی در منطقه‌ای شبیه به یک دشت بنا شده به این معنا که سر زمینی هموار با رشته کوه‌های بلند احاطه شده است و رودی پر آب و دائمی مانند زاینده رود در این دشت، جریان دارد بنابراین می‌توان حدس زد که این مناطق از قرن‌ها پیش، مکانی مهم و مناسب برای کشاورزی و شهر نشینی بوده همچنان که می‌دانید آثار تمدن شهری متعلق به دوران ساسانی، هنوز هم در اصفهان پا بر جا می باشند. طبق گفته مورخان کهن همچون حمزه اصفهانی به نظر می‌رسد که شهر اصفهان از آنجایی که دقیقاً در مرکز فلات ایران قرار داشته، محلی مناسب برای گرد همایی سپاهیان پارس بوده است و سپاهیان از مناطق فارس و کرمان، پیش از اینکه عازم نبرد در خارج از مرز‌های ایران شوند در این منطقه جمع می‌شدند. حمزه اصفهانی دلیل نام اصفهان را هم همین مورد بیان می‌کند و نام قدیمی شهر را سپاهان یعنی محلی برای جمع شدن سپاهیان می‌داند. نامهای دیگری هم برای شهر اصفهان در دوران گذشته استفاده می‌شده که از معروف‌ترین آن‌ها جی (معرب گی) است.
یکی از بهترین منابع برای مطالعه تاریخ اصفهان قدیم، مسجد جامع اصفهان واقع در سبزه میدان است. این مسجد یکی از سازه‌های مهم شهر اصفهان بوده که در طی چندین قرن رشد کرده و به وسعت آن اضافه شده است. حتی عده‌ای اعتقاد دارند این مسجد پیش از اسلام متعلق به زرتشیان بوده و برای برپایی آتش یا به عبارتی به عنوان آتشکده استفاده می‌شده که بعد از اسلام به یکی از مهم‌ترین مسجد‌های شهر اصفهان تبدیل شده است.
تا اینجای مطلب متوجه شدیم که اصفهان قدیم، پیشینه‌ای طولانی دارد که شواهدی واضح از دوران ساسانی در آن وجود دارد. آثار تاریخی که از دوران ساسانیان در شهر اصفهان باقی مانده‌اند، پل تاریخی شهرستان و آتشگاه می‌باشد. در ادامه مطلب به زوایای دیگر تاریخ اصفهان قدیم می‌پردازیم.
اصفهان قدیم و جدید
اصفهان قدیم و جدید را به چه شکلی می‌توانیم دسته بندی کنیم؟ از بافت ساختمان‌های شهر اصفهان کاملاً مشخص است که در گذشته، آبادی شهر بیشتر در قسمت شمالی زاینده رود قرار داشته و در دهه‌های اخیر این رشد از سمت جنوب زاینده رود رو به افزایش است. در واقع نمی‌توانیم اصفهان قدیم و جدید را به راحتی از هم تفکیک کنیم. به هر محله‌ای از شهر اصفهان قدم بگذارید یکی از آثار و میراث تاریخی را مشاهده خواهید کرد و هر چه در سمت شمال زاینده‌رود پیش برویم، گنبد‌های فیروزه‌ای بیشتری را می‌بینیم که مانند شناسنامه اصفهان هستند. غیر از دو موردی که نام بردیم آثار تاریخی چندانی از دوران ساسانی و یا قبل از آن در اصفهان باقی نمانده است با این حال قطعاً از دوران هخامنشیان به بعد در تمام ادوار تاریخ اصفهان شهر مهم ایران بوده است. هر چقدر هم درباره تاریخ کهن اصفهان تردید داشته باشیم در یک مورد توافق و اطمینان داریم و آن هم اینکه نام شهر اصفهان با سلسله صفویان گره خورده است. در دوران صفویان وقتی اصفهان به عنوان پایتخت انتخاب شد، تعداد کاخ‌ها، مساجد و کاروانسرا‌ها به دستور شاهان افزایش پیدا کردند. وجود معماران و هنرمندان چیره دست در آن دوران طلایی اصفهان، این شهر را تبدیل به زیباترین شهر تمدن اسلامی کرد. اگر .سفری به اصفهان داشته باشید و از این شهر به دقت دیدن کنید متوجه می‌شوید که اصفهان قدیم و جدید از هم جدا نیستند و آثار کهن و مدرن با یکدیگر پیوندی همیشگی دارند. مکان های دیدنی اصفهان بسیار زیاد است.
عکس های اصفهان قدیم
اصفهان قدیم، عکس و تصاویر بسیاری را در بر می‌گیرد که اغلب در دوران قاجار ثبت شده‌اند. در این دوران بود که اشخاصی از اروپا به ایران سفر کردند و با دوربین‌هایی که بهترین تکنولوژی آن زمان را داشتند، تصاویری را برای همیشه ثبت کردند. به عکس‌هایی که از اصفهان قدیم موجود هستند نگاهی بیندازید. معمولاً در این تصاویر قدیمی نشانی از آثار تاریخی مانند پل‌ها و مساجد و میدان‌های اصفهان وجود دارد که تصویر را در نظر ما شبیه به نقاشی جلوه می‌دهند .
از نامهای قدیم اصفهان
از نامهای قدیم اصفهان می‌توانیم به نامهای آپادانا، آصف‌هان، اسباهان، اسبهان، اسپاتنا، اسپادنا، اسپاهان، آسپدان، اسپدانه، اسپهان، اسپینر، اسفاهان، اسفهان، اصباهان، اصبهان، اصپدانه، اصفاهان، اصفهان، اصفهانک، انزان، بسفاهان، جی، دارالیهودی، رشورجی، سپاهان، سپانه، شهرستان، صفاهان، صفاهون، گابا، گابیان، گابیه، گبی، گی، نصف جهان و یهودیه اشاره کنیم.
چرا نام اصفهان در دوره‌های مختلف تغییر کرده است؟
همان‌طور که متوجه شده‌اید نامهای قدیم اصفهان بسیار متعدد بوده‌اند که یکی از دلایل این نامهای گوناگون، تغییرات تاریخی بسیاری است که برای شهر اصفهان رخ داده، درست است که دوران اوج شهر اصفهان متعلق به سلسله صفوی می‌باشد ولی حتی پیش از این دوره نیز، اصفهان نقش مهمی در میان شهر‌های ایران داشته و هر بار با شهرتی که پیدا می‌کرده نام آن هم تغییر داده می‌شده و به مرور بین مردمان به کار می‌رفته است.
نام اصفهان در زمان هخامنشیان
نام اصفهان در زمان هخامنشیان گی بوده که بعد از ورود اسلام به ایران به صورت معرب آن استفاده شده و به شهر اصفهان کنونی نام جی را نسبت داده‌اند. نام اصفهان در زمان هخامنشیان مربوط به کارایی بوده که شهر اصفهان برای سلسله هخامنشینان داشته است. در آن دوران و حتی شاید پیش از آن، در محل شهر اصفهان کنونی تمام لشکر‌ها و سپاهیان متحد با دولت هخامنشیان گرد هم آمده و برنامه کشور گشایی‌ها و نبرد‌ها را می‌ریختند. از این جهت شهر اصفهان به عنوان محلی برای جمع آوری سپاهیان متحد هخامنشیان حائز اهمیت بوده و این نقش در ادامه تاریخ، مهم‌تر و تأثیر گذار‌تر شده است.
برای اقامت آسان در این شهر تاریخی و رزرو اقامتگاه های بوم گردی و دریافت جدیدترین رویدادها در سایت راهدون ثبت نام کنید.
منبع:
Isfahanvisit.com
دیدگاهتان را بنویسید