گردشگری پایدار نقش به‌سزایی در تنظیم روابط بین مکان گردشگری و گردشگران دارد. این رابطه می‌بایست پویا و سازنده باشد تا آسیب‌های محیطی و فرهنگی را به حداقل رسانده و در نهایت رضایت بازدیدکنندگان را فراهم آورد و به رشد اقتصادی ناحیه کمک کند.
توسعه‌ی گردشگری پایدار بر بهبود زنجیره عرضه تولیدات محلی،تشویق صنایع و حرفه‌های محلی، توسعه متناسب با ظرفیت زیست‌محیطی و افزایش ثبات درآمد گردشگری تاکید دارد.
جایگاه صنعت گردشگری در جوامع امروزی
امروزه صنعت گردشگری بیش از پیش پیشرفت کرده و به جایگاه واقعی خود نزدیک شده است. دولت‌‌ها و جوامع به اهمیت این صنعت و جایگاه مهم آن در مسائل سیاسی و اقتصادی پی برده‌اند و می‌توان این صنعت را جز پنج صنعت اول، مهم و پولساز جهان برشمرد. براساس پیش‌بینی‌های انجام شده توسط سازمان جهانی گردشگری، تعداد گردشگران خارجی تا سال 2020 به بیش از یک و شش میلیارد نفر خواهد رسید و همین مساله اهمیت و جایگاه گردشگری پایدار را نمایان می‌سازد.
لغت توریسم از دو بخش «تور» و «ایسم» تشکیل شده که کلمه‌ی «تور» به معنای گردش یا سفر است و ریشه در لغت لاتین (Turns) دارد که به معنای دور زدن یا رفت و برگشت بین مبدا و مقصد است. این لغت از یونان به اسپانیا، فرانسه و در نهایت به انگلیس راه یافته است. «ایسم» به معنای اندیشه یا مکتب است. بنابراین کلمه‌ی «توریسم» را می‌توان مکتبی بیان نمود که پایه و اساس آن سفر است. همچنین “توسعه” در لغت به معنای رشد تدریجی در جهت بزرگ‌تر شدن، پیشرفته‌تر شدن و حتی قدرتمندتر شدن است.
افزایش سالیانه‌ی گردشگران خارجی، اهمیت و جایگاه گردشگری پایدار را نشان می‌دهد.
توسعه‌ی پایدارگردشگری:
کمیسیون جهانی محیط و توسعه در سال 1984 میلادی توسط سازمان ملل تشکیل شد. این کمیسیون بیانیه‌ای را منتشر کرد با عنوان «آینده‌ی مشترک ما Our Common Future » که طی آن تعریف مشخصی برای توسعه‌ی پایدار ارائه کرد: «توسعه‌ای که بتواند نیازهای نسل فعلی را برآورده کند بدون آنکه توانایی نسل‌های آتی را در تامین نیازهایشان به مخاطره اندازد.»
توسعه‌ی پایدار گردشگری با تاکید بر سه اصل اقتصاد، اجتماع و محیط زیست بنا شده که برقراری توازن بین این سه رکن منتج به توسعه‌ی پایدار گردشگری می‌شود. امروزه گردشگری با سرعت زیادی در حال توسعه و فراگیرشدن است، این توسعه مستلزم ضرورت آگاهی افراد از تاثیرات گردشگری بر محیط پذیرای گردشگر و اصول پایداری از جنبه‌های مختلف است. بنابراین صنعت گردشگری در عین سوددهی اقتصادی، باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که کمترین تاثیر مخرب را بر جوامع میزبان و محیط داشته باشد.
توسعه‌ی پایدار گردشگری بر سه اصل اقتصاد، اجتماع و محیط‌زیست بنا شده است.
ایران و توسعه‌ی گردشگری
کشور ما ایران با داشتن آثار تاریخی و هنری و مذهبی و معماری فراوان و همچنین جاذبه‌های متعدد طبیعی و فرهنگی و اقلیم چهار فصل جایگاه بسیار بالایی در جذب گردشگر دارد. همچنین ایران به دلیل موقعیت مناسب و دسترسی از دو سمت به دریا و طبیعتی متنوع شامل جنگل، دره و غار و رود و دریاچه و کوهستان، شرایط بسیار خوبی برای انواع زیرمجموعه‌های گردشگری به خصوص اکوتوریسم و گردشگری ماجراجویانه دارد.
گردشگری در ایران، یکی از زیباترین و در عین حال در دسترس‌ترین رویدادی است که می‌توان آن را با کمترین هزینه برپا کرد و بیشترین درآمد را از طریق آن کسب کرد. اگر این پتانسیل جایگاه اصلی و واقعی خود را در تمامی شهرها و روستاهای ایران پیدا کند، و به صورت ملموس در جامعه نمود پیدا کند، یعنی توانسته‌ایم در امر آگاهی‌رسانی و بسترسازی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در زمینه جذب گردشگر داخلی فعال عمل کرده و با فراهم کردن امکانات جدید در زمینه جذب گردشگر خارجی اقدام کنیم.
کشور ایران بدلیل جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی و اقلیم چهارفصل جایگاه بالایی در جذب گردشگر دارد
با توجه به مطالبی که عنوان شد می‌توان گفت در رونق صنعت گردشگری علاوه بر ایجاد بسترهای مناسب اقتصادی، فرهنگی و…،آموزش نحوه‌ی استفاده از امکانات محیطی براساس اصول پایدار اهمیت به‌سزایی دارد. این آموزش‌ها در جهت حفظ و بهره‌برداری از مواهب و امکانات طبیعی جامعه میزبان منجر به پایداری گردشگری و نهایتا توسعه‌ی پایدار در جامعه خواهد شد.
آموزش نحوه‌ی برخورد صحیح با جامعه‌ی میزبان منجر به توسعه‌ی پایدار گردشگری در جامعه خواهد شد.
آثار و کارکردهای گردشگری
گسترش گردشگری را نه تنها باید موجب رونق اقتصادی، بلکه باید موجب گسترش روابط بین‌المللی، همزیستی مسالمت‌آمیز، استحکام دوستی‌ها و گسترش صلح و امنیت جهانی دانست. به علاوه، گردشگری در سطح بالای اقتصادی و اجتماعی آن باعث شکوفا شدن ذوق و استعداد و ارتقای آموزش در همه زمینه‌ها می‌شود.
به طور خلاصه، بخشی از کاردکردهای صنعت گردشگری عبارتند از:
گردشگری عامل نیروی موثر در کاهش فقر، اشتغال‌زایی و برقراری عدالت اجتماعی است.
توسعه گردشگری بخشی از اعتبارات لازم را برای بهبود بخشیدن به خدمات و تسهیلات جوامع محلی تامین می‌کند.
اگر منافع گردشگری در سطح جوامع و مناطق یک کشور به درستی توزیع شود، سطح زندگی مردم را بهبود می‌بخشد.
توسعه گردشگری موجب شتاب گرفتن شهرنشینی در مفهوم مثبت آن و توسعه روستایی و جلوگیری از سیل مهاجرت روستاییان به سمت شهرها و مراکز صنعتی می‌گردد.
گردشگری، موجب گسترش یکپارچگی، انسجام و همگرایی اجتماعی-فرهنگی و تقویت وحدت و وفاق می‌گردد.
استحکام دوستی‌ها و گسترش صلح و امنیت جهانی از آثار و کارگردهای گردشگری پایدار است.
سخن آخر
راهبرد گردشگری پایدار در دنیای امروز، رهیافت جامعه‌ای است که خواهان رشد بلندمدت صنعت گردشگری بدون اثرات مخرب بر زیست‌بوم‌های طبیعی است و بر این نکته تاکید دارد که در قالب توسعه گردشگری، انسان قادر خواهد بود که جوانب خاصی از محیط را در جهت مثبت یا منفی دستکاری کند.
توجه به عوامل یاد شده و بکارگیری آن در تدوین برنامه جامع گردشگری می‌تواند به توسعه پایدار صنعت گردشگری در ایران کمک کند.
دیدگاهتان را بنویسید